Aparaty samoligaturujące wykazują mniejsze tarcie zębów i jest to tak zwana technika niskiego tarcia. Polega  ona na przesuwaniu się łuku swobodnie eliminując tarcia, które wynikają z przesuwania się zębów w trakcie leczenia. Łuk w tego typu aparatach zamykany jest w szczelinie zamka za pomocą specjalnej klapki, a nie jest utrzymywany gumką jak przy klasycznych. Eliminacja gumek trzymających łuk usprawnia poruszanie się łuku wewnątrz zamka a co za tym idzie zmniejsza siłę nacisku oraz “ból”, który odczuwany jest podczas pracy łuku.

Budowa zamków w niewielkim stopniu różni się od zamków w aparatach klasycznych wielkością. Są one delikatnie mniejsze, dzięki czemu łatwiej jest zachować odpowiednią higienę jamy ustnej oraz kształt i wielkość zamków ułatwia doczyszczanie przestrzeni międzyzębowych i szczotka do zębów głębiej dochodzi w te miejsca, które przez obecność zamków są trudniejsze do doczyszczenia.

To co tak naprawdę przesuwa zęby to łuk, który systematycznie lekarz na każdej wizycie zmienia na coraz mocniejszy. Jest to cienki łuk wykonany ze stopu metali oraz niklu i tytanu. On odpowiada za przesuwanie się zębów w łuku oraz ich późniejszą stabilizację a zamki są tylko jego nośnikiem.

Zęby pracują na łuku i mogą być tkliwe podczas leczenia oraz możemy mieć wrażenie, że są ruchome. To wszystko jest normalnym zjawiskiem, gdyż zęby podczas leczenia poruszają się delikatnie i zmieniają swoją pozycję w kości, by ponownie się z nią zintegrować w nowej pozycji.

Aparat klasyczny – zasada działania

Aparat klasyczny metalowy jest jednym z pierwszych aparatów ortodontycznych dostępnych na rynku bo już od końca 2 połowy XIXw. pracę nad aparatem stałym nabrały rozpędu. Wielkim usprawnieniem ortodoncji było opracowanie śrub ortodontycznych podwójnych przez Edwarda Angle’a. Związane z tym jest wprowadzenie aparatu cienkołukowego, który był bardzo zbliżony do aparatu metalowego używanego współcześnie.

Ten sam człowiek stworzył klasyfikację, którą używają wszyscy ortodonci do klasyfikacji wad zgryzu. Istnieją 3 klasy zgryzowe na podstawie, której określa się wady zgryzu i opiszemy w skrócie na czym one polegają, gdyż z tymi pojęciami spotkacie się na konsultacji ortodontycznej.

Klasyfikacja Angle’a ocenia prawidłowość zgryzu w oparciu o położenie pierwszego górnego trzonowca względem dolnego łuku zębowego. I wymienia się tutaj I klasę, czyli norma zgryzowa i wtedy pierwszy górny ząb trzonowy wpada w bruzdę pierwszego zęba trzonowego dolnego a w odniesieniu do kłów (klasa kłowa) normą zgryzową jest położenie górnego kła pomiędzy kłem a zębem przedtrzonowym to jest „czwórką” w łuku dolnym.

2 klasa opisuje wadę zgryzu zwaną tyłozgryzem. Wada to pojawia się wtedy, gdy łuk górny jest nadmiernie wysunięty do przodu bądź nadmiernie rozbudowany albo, gdy łuk dolny jest cofnięty lub słabo rozwinięty. W tej klasie ortodonta rozróżnia jeszcze dwie kwestie i pojawią się pojęcia protruzji i retruzji. Ta pierwsza to wychylenie siekaczy a druga to przechylenie siekaczy. W tej klasie żuchwa jest cofnięta w stosunku do szczęki. I ostatnia 3 klasa to przodozgryz. Nieprawidłowość ta pojawia się wtedy, gdy mamy do czynienia z nadmiernym rozwojem żuchwy lub niedorozwojem szczęki. Dolny łuk zębowy jest ustawiony do przodu w stosunku do górnego co oznacza, że zęby sieczne dolne zachodzą na zęby sieczne górne.

Aparat klasyczny – zalety i wady

Wracając ponownie do klasycznego aparatu to jego zamki są większe od tych samoligaturujących przez co są bardziej widoczne w buzi a co za tym idzie trudniej utrzymać prawidłową higienę jamy ustnej.

Łuk utrzymują kolorowe ligatury-gumki, które są wymieniane wraz z łukiem na każdej wizycie co ok 4-6tyg. W przypadku systemu H4 jest to zamienna nazwa aparatu samoligaturującego wizyty odbywają się co 8tyg. więc mniej wizyt Pacjent ma w trakcie leczenia aparatem samoligaturującym.

Aparat metalowy jest najtańszym na rynku typem aparatu i najczęściej sięgają po niego dzieci i młodzież przez możliwość wyboru kolorowych gumek na każdej wizycie kontrolnej.

Wiadomo, że dzieci w wieku szkolnym gorzej dbają o higienę jamy ustnej a nosząc aparat stały higiena ta musi być na wysokim poziomie, gdyż łatwiej tworzy się kamień i osad przy zamkach z powodu gorszego dostępu do zęba. Ważne jest regularne mycie i czyszczenie zębów oraz wizyty kontrolne, by zapobiegać powstawaniu próchnicy. Każda zmiana próchnicowa może spowodować wydłużenie czasu leczenia, bądź zaburzyć jego plan.

Porównanie aparatu samoligaturującego i klasycznego

Porównując te dwa aparaty bierzemy pod uwagę częstość wizyt oraz higienę jamy ustnej.

Aparat H4 wizyta co 8 tyg. aparat klasyczny co 4-6tyg. koszt wizyty kontrolnej 300zł przy dwóch łukach. Mniejsze zamki w systemie H4 skutkują lepszym doczyszczaniem zębów co jest najważniejszym elementem leczenia. Higiena na wysokim poziomie to podstawa podczas leczenia ortodontycznego, bez niej leczenie nie warte jest wydanych pieniędzy ani poświęconego czasu.

Regularne wizyty u stomatologa czy higienistki pomogą w przejściu tego procesu bez większych komplikacji mało tego w Naszym gabinecie każdy Pacjent zaczynający przygodę z ortodoncją jest przeszkolony z tego jak ma dbać w domu o zęby i jak je doczyszczać, nazywamy to serwisem domowym oraz otrzymuje od Nas pisemne informacje o pielęgnacji jamy ustnej w aparacie oraz otrzymuje zestaw narzędzi do czyszczenia.

Kryteria wyboru aparatu

To jaki aparat wybierzemy zależy od tego ile pieniędzy możemy przeznaczyć na leczenie. Efekt o którym marzymy osiągniemy każdym z tych dwóch aparatów w podobnym czasie. Należy pamiętać, że współpraca z lekarzem jest  kluczowym elementem leczenia i bez niej trudno będzie przejść leczenie bez komplikacji.

Aparat ortodontyczny wiążę się z pewnymi wyrzeczeniami i ograniczeniami. Są pewne produkty spożywcze, które są „zakazane” przy aparatach a chodzi głównie o twarde i oblepiające jedzenie, które ciężko będzie pogryźć i które w znacznym stopniu pozostanie na zamkach. Zęby po każdym posiłku muszą być umyte, gdyż permanentnie zalegające jedzenie i tworząca się przy tym płytka nazębna i kamień mogą doprowadzić do próchnicy.

Dlaczego nie można przy aparacie jeść w całości niektórych produktów? Wgryzanie się w jabłka czy inne twarde owoce, warzywa, kanapki, mięsa oraz fast foody typu burger, kebab mogą doprowadzić do zerwania zamka lub zamków co zaburzy proces leczenia, gdyż taki zamek należy ponownie przykleić i związane to jest również ze zmniejszeniem mocy łuku i cofnięciu się jego siły, dlatego tak ważne jest przestrzeganie zaleceń.

Coraz więcej Pacjentów decyduje się na leczenie ortodontyczne ze względów estetycznych, ale również ze względów zdrowotnych. Bardzo często Pacjenci bagatelizują wady zgryzu i szukają przyczyny bólu gdzie indziej. Bóle głowy, migreny, bóle skroni, zaciskanie zębów, bolesność szczęki i żuchwy po przebudzeniu są spowodowane w większości przez wady zgryzu. Warto udać się na konsultację ortodontyczną, by sprawdzić czy wszystko funkcjonuje prawidłowo w jamie ustnej i stawach skroniowo-żuchwowych. Eliminacja wady zgryzu poprzez leczenie może skutkować pożegnaniem się z częstymi migrenami czy bólami w okolicach głowy.

Na tylu Pacjentów korzystających z usług ortodonty, nie było jeszcze przypadku, gdzie Pacjent po leczeniu powiedział, że nie było warto lub efekt mu się nie podoba. Wręcz przeciwnie po zdjęciu aparatu Pacjenci sami widzą zmianę i swój nowy uśmiech i nawet planują dalsze kroki, by osiągnąć jeszcze lepszy uśmiech. Motywacją dla Pacjenta w trakcie leczenia są zmiany, które dostrzega z każdym miesiącem i poprawę kształtu łuków zębowych. Najczęstszym pytaniem z jakim przychodzi Pacjent na wizytę kontrolną jest oczywiście, kiedy demontaż.

Jednak 3/4 Pacjentów na wizycie demontującej aparat twierdzi, że jeszcze mogłoby pochodzić w nim i ten czas leczenia tak szybko zleciał, że będzie im brakować tych wizyt.

Zadowolony Pacjent jest zawsze motywacją dla lekarza do dalszego rozwoju i kształcenia i podnoszenia swoich kwalifikacji. Każdy z Nas posiada wadę zgryzu w mniejszym lub większym stopniu u niektórych widać ją bardziej u  niektórych mniej. W obecnych czasach wygląd zewnętrzny ma bardzo duże znaczenie, dlatego częściej sięgamy po konsultację ortodontyczne. Oczywiście wygląd i kształt zębów ma znaczenie, jednak świadomość Pacjentów o możliwościach jakie daje ortodoncja ma dla lekarzy najważniejsze znaczenie. Dowiadywanie się oraz podejmowanie leczenia w każdym wieku oznacza, że społeczeństwo jest bardziej rozwinięte i świadome możliwości, jakie daje stomatologia w tych czasach.

Opinie pacjentów o aparatach

Z obserwacji widzimy jak Pacjenci po przygodzie z ortodoncją lepiej radzą sobie z higieną jamy ustnej, gdyż po tych 2 latach współpracy z ortodontą w nawyku mają już częstsze mycie zębów oraz regularne wizyty kontrolne. Z doświadczenia wiemy, że Pacjenci ortodontyczni w przyszłości mają mniej problemów z jamą ustną, więc oprócz zyskania pięknego uśmiechu zyskują, również darmowe szkolenie z odpowiedniej higieny jamy ustnej. Rzadziej tacy Pacjenci zgłaszają problemy czy dolegliwości bólowe. Warto dbać o prawidłowy wygląd i stan jamy ustnej, gdyż jest ona Naszą wizytówką oraz ma wpływ na cały organizm, gdyż każda zmiana próchnicowa czy pozostałości zębów, czyli korzenie, które nie zostały usunięte powodują penetrację bakterii na cały Nasz organizm o czym często nie wiedzą Pacjenci i dlatego też przed każdą operacją, należy udać się do stomatologa po zaświadczenie o braku ognisk zapalanych w jamie ustnej. Mówiąc, że zęby to Nasza wizytówka mamy na myśli to co na zewnątrz, ale również i to co w środku.