Pedodoncja, czyli inaczej stomatologia dziecięca, obejmuje swoim zakresem leczenie zębów mlecznych najmłodszych pacjentów oraz zajmuje się szeroko pojętą profilaktyką jamy ustnej już od najmłodszych lat życia dziecka.
Nazwa ta pochodzi od dwóch łacińskich słów “pedo” inaczej dziecko oraz “odont” – ząb.
Dział ten został wyodrębniony ze stomatologii ogólnej ze względu na odmienność w budowie zębów mlecznych oraz całego układu stomatognatycznego w okresie rozwoju dzieci i młodzieży.

Już od najmłodszych lat należy kształtować u naszych dzieci zdrowe nawyki dotyczące uzębienia oraz prowadzić systematyczną kontrolę i profilaktykę jamy ustnej, dlatego w dzisiejszym wpisie omawiamy pedodoncję, która zajmuje się gównie ząbkowaniem i jego zaburzeniami, chorobami błony śluzowej oraz próchnicą i wadami zgryzu występującymi u dzieci.

Zęby mleczne – rozwój i kolejność wyrzynania

Zęby mleczne mają wpływ na zęby stałe, które w przeciwieństwie do tych pierwszych są na całe życie, dlatego tak ważna jest ich profilaktyka, również tak przeprowadzana w gabinecie stomatologicznym.
Rozwój zębów mlecznych zaczyna się już w 4 tygodniu życia płodowego i powstaje wtedy pierwotna listewka zębowa, z której w 7 tygodniu ciąży tworzy się 20 zawiązków zębów mlecznych. Cały proces ząbkowania u dzieci, czyli wyrzynania się zębów mlecznych zaczyna się ok.6 miesiąca życia dziecka a do 9 miesiąca wyrasta 8 siekaczy, następnie kły ok 17-20 miesiąca, a pomiędzy 14 a 20 miesiącem pierwsze zęby trzonowe. Na końcu zaś – w okresie 24-33 miesiąca życia pokazują się drugie zęby trzonowe. Zazwyczaj pierwsze pojawiają się zęby dolne a po nich górne, jednak czas oraz to, które zęby pojawią się pierwsze jest ściśle warunkowany genami i to od nich zależy, czy dziecko będzie miało zawiązki wszystkich zębów stałych, wadę zgryzu oraz zęby mądrości.

Leczenie dzieci – profilaktyka i adaptacja

Warto zaznaczyć, że pedodoncja to nie tylko leczenie zachowawcze zębów mlecznych u dzieci, ale mówiąc o stomatologii dziecięcej mówi się także o profilaktyce, ponieważ odgrywa ona najważniejszą rolę w prawidłowym rozwoju jamy ustnej oraz nabywaniu nawyków dbania o nią od najmłodszych lat i oswajania się z gabinetem stomatologicznym tak, by myśl o dentyście nie wzbudzała strachu czy obaw przed wizytą. Dobra relacja między dzieckiem a lekarzem w przyszłości skutkować będzie brakiem ognisk zapalnych oraz mniejszą ilością wizyt i zabiegów poprzez wyuczenie prawidłowych nawyków dbania o jamę ustną.
Dla każdego dziecka niezależnie od wieku wizyta w gabinecie stomatologicznym jest stresującym przeżyciem stąd też tak ważna jest wizyta adaptacyjna dziecka.
Kiedy najlepiej udać się na taką wizytę?
Nie wcześniej niż po pojawieniu się pierwszego zęba mlecznego…
Wizyta ta ma na celu zapoznanie się dziecka z gabinetem oraz sprzętem w nim się znajdującym i pokazanie jak przebiega wizyta u dentysty. Lekarz na takiej wizycie zapozna dziecko z wyposażeniem gabinetu i gdy dziecko wyrazi chęć współpracy to usiądzie na fotel stomatologiczny.
Kolejnym etapem zapoznawczym między lekarzem a dzieckiem jest wspólne liczenie zębów za pomocą lusterka stomatologicznego oraz sprawdzenie stanu higieny jamy ustnej i oceny jamy ustnej pod kątem wad zgryzu i innych nieprawidłowości. Na wizytach adaptacyjnych nie wykonujemy zabiegów, by nie zrazić dziecka do lekarza oraz do kolejnych wizyt w przyszłości jest to jedynie wizyta zapoznawcza.

Jakie zabiegi u dzieci wykonujemy najczęściej ?

Na pierwszym miejscu w dziale pedodoncja jest oczywiście leczenie zachowawcze mlecznych zębów, czyli próchnicy. W Polsce próchnica diagnozowana jest u ok 90% dzieci. Jest to najpowszechniejsza choroba przewlekła u dzieci i młodzieży, jednak można jej zapobiec poprzez odpowiednią higienę jamy ustnej oraz prawidłowe nawyki żywieniowe oraz dzięki regularnym wizytą kontrolnym u dentysty.
Próchnica w zębach mlecznych bardzo często nie jest leczona i jej obecność w jamie ustnej jest ignorowana przez rodziców, gdyż żyją w przekonaniu, że zębów mlecznych nie trzeba leczyć bo przecież i tak wypadną. Nic bardziej mylnego nieleczona próchnica w zębach mlecznych jest bardzo dużym siedliskiem bakterii, które penetrują po całym organizmie oraz mogą uszkodzić zawiązki zębów stałych. Wpływ na to ma niestety w dużej mierze dentofobia rodziców, którzy sami mieli przykre doświadczenia z dentystą i przenoszą to na swoje dzieci w skutek czego dziecko nie chodzi na kontrole stomatologiczne oraz nie jest pod kontrolą lekarza dentysty. Najważniejszą rolę w całym tym procesie odgrywają właśnie opiekunowie, gdyż to od nich zależy czy dziecko ma zęby umyte odpowiednią pastą i czy w przyszłości samo będzie umiało te zęby prawidłowo wyczyścić oraz czy będzie miało w nawyku przychodzenie na kontrole stomatologiczne.
Ze względu na specyfikę zębów mlecznych brak dbałości o zęby dziecka może się skończyć leczeniem endodontycznym lub chirurgicznym, a słabsze zęby stałe mogą skutkować koniecznością wszczepienia w przyszłości implantów.

Próchnica zębów mlecznych oraz stałych jest chorobą o wielu przyczynach związanych z czynnikami zewnętrznymi. Na rozwój próchnicy ma wpływ słabe uwapnienie tkanek zęba, którego przyczyną mogą być przebyte choroby bądź nieodpowiednia dieta czy też przyjmowane w dużej ilości antybiotyki bądź też inne leki. Kolejnym czynnikiem jest płytka bakteryjna, która odkłada się na zębach i zawiera bakterie kwasotwórcze inicjujące rozwój próchnicy i na koniec cukier. Jest najczęstszym powodem rozwinięcia się próchnicy w jamie ustnej.

Próchnica zębów mlecznych – białe plamy na szkliwie – najwyższy czas odwiedzić dentystę!

Pedodoncja, czyli leczenie jest bardzo ważna ze względu na to, że próchnica zębów mlecznych postępuje bardzo szybko i nie zaczyna się od brązowych czy czarnych plam, z którymi dopiero dzieci są zgłaszane do dentysty a od kredowobiałych zmian, które można zauważyć na powierzchni zębów i jest tzw. plama próchnicowa łatwo ją rozpoznać, gdyż jest matowa w przeciwieństwie do powierzchni szkliwa. I w tym stadium można zatrzymać rozwój próchnicy poprzez dokładniejszą higienę oraz dzięki specjalnym preparatom a mamy tu na myśli pasty służące do remineralizacji szkliwa oraz pasty z większą zawartością fluoru, które w takim przypadku należy wdrożyć u dziecka i obserwować zmianę w miejscu pojawienia się takiej plamy.
Pozostawienie takiej plamy bądź plam próchnicowych spowoduje, że stan ten będzie się powiększał i przybierze typowe czarne bądź brązowe zabarwienie a obejmując zębinę przekształci się w próchnicę, gdyż plama próchnicowa obejmuje tylko szkliwo zęba i jest procesem odwracalnym, gdy jednak stanie się szorstka i ciemnieje to wtedy już mamy ubytek próchnicowy do którego pozbycia się lekarz musi użyć wiertła i opracować ten ubytek a następnie wypełnić kompozytem. Dlaczego próchnica w zębach mlecznych postępuje tak szybko? Otóż zęby mleczne są słabiej zmineralizowane niż zęby stałe, mają cieńsze szkliwo i zębinę przez co są bardziej podatne na uszkodzenie a dodając do tego nieodpowiednią dietę oraz niską higienę jamy ustnej przyspieszamy ten proces.

Próchnica butelkowa – zmora każdego rodzica

Bardzo często słyszy się określenie próchnica butelkowa. Ten typ próchnicy grozi dzieciom, które bardzo dużo piją z butelki. Papkowate pokarmy, napoje słodzone czy też różnego rodzaju musy dłużej zalegają w jamie ustnej stanowiąc idealną pożywkę dla bakterii. Fakt zasypiania dziecka z butelką w buzi bądź karmienie nocne pogarszają sytuację, ponieważ podczas snu wytwarza się mniej śliny, która neutralizuje pH w jamie ustnej przez co tworzy się mniej tzw. ochronnej śliny. W wyniku czego psuć się mogą nawet dopiero co wyrżnięte ząbki oraz może pojawić się stan zapalny dziąseł.
Najlepszym rozwiązaniem, gdy dziecko nie jest w stanie funkcjonować bez butelki w nocy to zamiast tych wszystkich oblepiających pokarmów podać dziecku wodę. Ewentualnie po podaniu butelki przemyć ząbki gazikiem nasączonym wodą, by jak najwięcej zmyć z powierzchni zębów resztek pokarmu.
Podobne działanie próchnicotwórcze mają wszelkie butelki z ustnikiem czy smoczkiem, z którymi zdarza się, że dzieci chodzą cały dzień i przez cały ten czas w jamie ustnej zalegają te resztki z soczków, kaszek, czy musów.

Grunt to rodzinka…

Warto, również wspomnieć o samych rodzicach, opiekunach i dziadkach jak wspomnieliśmy próchnica to choroba zakaźna także, gdy któryś z opiekunów ma aktywną próchnicę w jamie ustnej to przez kontakt przenosi bakterię do jamy ustnej dziecka przez kontakt rozumiemy na przykład całowanie w usta, oblizywanie smoczka, łyżeczki czy ustnika butelki.

Jak ochronić dziecko przed próchnicą?

Przede wszystkim ograniczyć spożycie cukrów, które nie tylko źle wpływają na zęby, ale i na cały organizm dziecka. Następnie szczotkować dziecku zęby dwa razy dziennie rano i wieczorem, gdy dziecko samo myje zęby to i tak należy poprawić to mycie, gdyż niedomyte zęby również będą prowadziły do powstania próchnicy.
Ograniczyć spożywanie słodkich napojów i zastąpić niesłodzoną zwykłą wodą. Bardzo dobrze sprawdza się ograniczanie słodyczy tylko do jednego dnia na przykład “słodkie soboty”, gdzie dziecko tylko tego dnia spożywa słodycze zebrane w ciągu całego tygodnia .
Zwyczaj ten pochodzi ze Szwecji i zyskuje coraz więcej zwolenników w innych krajach a jak wiadomo w Szwecji odnotowuje się najmniejszy współczynnik próchnicy, także jest z kogo brać przykład.
Ważnym elementem w zapobieganiu próchnicy są częste kontrole u stomatologa w przypadku dzieci z uzębieniem mlecznym bądź tych w trakcie wymiany zębów, należy stawiać się na wizyty kontrolne raz na 3 miesiące. Ważne jest przestrzeganie tych ram czasowych, gdyż jak wspomnieliśmy wcześniej próchnica w zębach mlecznych postępuje bardzo szybko, a lepiej zawsze zapobiegać niż leczyć.

Lakierowanie zębów u dzieci

Lakierowanie zębów u dzieci jest to zabieg polegający na położeniu na wszystkie zęby preparatu z dużą zawartością fluoru inaczej fluoryzacja tą nazwę na pewno każdy słyszał. Fluor może wystąpić w postaci żelu, kremu, pianki bądź lakieru oraz co jest istotne przy wykonywaniu fluoryzacji u dzieci ma różne smaki od karmelu po gumę balonową co daje słodkawy posmak w buzi i jest przez to łatwiej przyswajalny przez małych pacjentów.
Cały zabieg jest bezbolesny i trwa kilka minut w pierwszej kolejności lekarz oczyści zęby za pomocą szczotki i pasty a następnie nałoży na wyczyszczone i osuszone zęby preparat. Po zabiegu nie można jeść ani pić przez 45 minut oraz nie można myć zębów przez 8 godzin. Zalecenia te są istotne, ponieważ im dłużej preparat pozostanie na zębach tym lepiej wbuduje się w szkliwo poprzez dostarczenie związków fluoru i przemiany chemiczne.

Nie taki fluor straszny jak go malują

Fluoryzacja jest bardzo ważnym elementem profilaktyki jamy ustnej, gdyż wzmacnia szkliwo, chroni zęby przed próchnicą oraz przed atakiem bakterii jak też chroni zęby przed demineralizacją. Obecność fluoru blokuje enzymy bakteryjne, które blokują przemianę cukrów do kwasów niszczących szkliwo co jest bardzo istotnym mechanizmem wspierającym walkę z próchnicą.
Wielu rodziców boi się fluoryzacji, gdyż istnieje bardzo dużo artykułów, które negują stosowanie tego środka w życiu codziennym oraz informują o jego toksyczności. Fluor jest toksyczny jak wiele innych substancji jednak jego toksyczność ujawnia się dopiero w momencie przedawkowania i przekroczenia dopuszczalnych norm. Ilość fluoru w pastach do zębów czy w środkach do fluoryzacji jest całkowicie bezpieczna dla organizmu i w tych ilościach ma on jedynie działanie pożądane dla zdrowia całej jamy ustnej i jest on niezbędny do prawidłowego rozwoju kości i zębów.
Zabieg lakierowania zębów wykonujemy raz bądź kilka razy do roku i ta zależność wynika ze stanu higieny jamy ustnej. Dzieci z dużym ryzykiem próchnicy, bądź te ze słabą higieną powinny mieć wykonywany zabieg nawet kilka razy w roku, te o bardzo dobrej higienie i braku ognisk zapalnych raz do roku- góra 2. Im wcześniej zabezpieczy się zęby i przeprowadzi taki zabieg tym zęby będą lepiej zabezpieczone przed działaniem patogenów. Zaleca się, by pierwszy zabieg przeprowadzić już na zębach mlecznych, czyli w wieku przedszkolnym.

Lakowanie zębów u dzieci

Lakowanie zębów u dzieci to zabieg polegający na pokryciu bruzd, które naturalnie występują w zębach trzonowych specjalnym uszczelniaczem i ma to na celu zabezpieczenie tych zębów przed rozwojem próchnicy.
Najbardziej narażone na rozwój próchnicy są zęby trzonowe, ponieważ ich budowa anatomiczna jest zupełnie inna niż pozostałych zębów. Mają one wiele zagłębień, pofałdowań czy szczelin, które ułatwiają miażdżenie i rozgryzanie pokarmów a utrudniają ich doczyszczanie. W tych miejscach zalega najwięcej płytki nazębnej, która może z czasem stać się próchnicą a należy tutaj wspomnieć iż wyżynanie pierwszych zębów trzonowych u dziecka, czyli szóstek rozpoczyna się zazwyczaj około 6 roku życia. Z racji dość odległego położenia tych zębów w jamie ustnej dziecka rodzicom często zdarza się ich nie zauważyć. Proces pojawiania się ich w buzi mniej więcej pokrywa się z wymianą dolnych jedynek co, również może sprawić, że nie poświęca się należytej uwagi dalszym partiom łuku i dopiero na wizycie kontrolnej rodzice dowiadują się o ich pojawieniu.
Ważną informacją dla rodziców jest to, że pierwsze zęby trzonowe 6 są zębami już stałymi i dzieci nie posiadają mlecznych 6 a od razu stałe. Ta informacja ważna jest z tego powodu, gdyż należy od samego początku bardzo dobrze dbać o te zęby, gdyż mają posłużyć już na całe życie i dziecko ich już nie wymieni jak pozostałych mleczaków.

Lakowanie – bezbolesne i bezpieczne

Jest to oczywiście zabieg całkowicie bezbolesny i bezpieczny polegający na dokładnym oczyszczeniu powierzchni zęba za pomocą szczotki i pasty a następnie osuszeniu tego pola. Na część żującą zęba nakłada się specjalny żel wytrawiający szkliwo, by uzyskać jak najlepszą adhezję preparatów. Następnie żel ten jest spłukiwany wodą destylowaną pod ciśnieniem za pomocą dmuchawki wodno-powietrznej umieszczonej na fotelu stomatologicznym. Na tak przygotowane szkliwo dentysta nakłada specjalny preparat na bazie żywic a następnie naświetla lampą do polimeryzacji.
Zdarza się, że w bruzdach już zdążyła pojawić się próchnica w obrębie szkliwa: https://dentalcare32.pl/szkliwo-tarcza-ochronna-naszych-zebow-jak-o-nie-dbac-i-czym-grozi-jego-utrata/ i wtedy można również wykonać zabieg i nazywa się to lakowanie poszerzone.
Zanim lekarz wykona całą procedurę opisaną powyżej najpierw za pomocą diamentowego wiertła usunie tkankę zajętą próchnicą a dopiero nałoży preparat.
Najczęściej zabieg ten wykonuje się u dzieci i ma on na celu zabezpieczenie zębów przed próchnicą ,gdyż w tym okresie świadomość małych pacjentów dotycząca higieny jamy ustnej jest bardzo niska a długotrwałe zaleganie resztek pokarmowych oraz płytki nazębnej przekształci się w próchnicę a im dłużej stałe zęby nie będą leczone tym dłużej zostaną w jamie ustnej Pacjenta. Zalakowane zęby są łatwiejsze w oczyszczaniu oraz w utrzymaniu odpowiedniej higieny. Małym pacjentom ciężko jest dotrzeć tak daleko szczotką, by dokładnie umyć zęby, dlatego lak ułatwia im codzienną pracę nad higieną.
Lakowanie najlepiej wykonać u dzieci w momencie wyżynania się pierwszych zębów trzonowych tak, aby od razu je zabezpieczyć.
Prawidłowo przeprowadzony zabieg zapewnia wysoki poziom ochrony przed próchnicą i jasno wskazuje, że pedodoncja woli zajmować się zapobieganiem zmianom chorobotwórczym niż przeprowadzać leczenie zębów mlecznych u dzieci!

Najlepszy prezent dla dziecka? Zdrowe zęby!

Podsumowując, pedodoncja to zarówno leczenie zębów mlecznych, jak i profilaktyka stomatologiczna – aby dzieci cieszyły się zdrowym i pięknym uśmiechem, należy zgłaszać się na wizyty kontrolne raz na 3 miesiące. Przestrzegać wizyt oraz harmonogramu zabiegów profilaktycznych jak też prowadzić zbilansowaną dietę z ograniczeniem spożywania cukrów do minimum.
Szczotkowanie zębów rano i wieczorem oraz stosowanie przy tym past z fluorem już od 6 roku życia, gdy pojawią się pierwsze stałe trzonowce można wdrożyć pastę z fluorem, gdyż dziecko posiada wtedy uzębienie mieszane.
Ważne jest dbanie zarówno o zęby mleczne jak i stałe, ponieważ jedne mają wpływ na drugie, ale warto zaznaczyć, że do gabinetu stomatologicznego Dental Care 32 zapraszamy także przyszłe mamy, ponieważ stan ich uzębienia ma wpływ na zdrowie dziecka.
Wyuczone od małego nawyki dbania o higienę oraz profilaktykę jamy ustnej przyniosą ogromne korzyści zdrowotne w przyszłości, czyli mniej stresujących wizyt oraz więcej zaoszczędzonych pieniędzy i zdrowia, a dodatkowo zdrowy uśmiech, który jest najlepszą wizytówką każdego z nas!

Serdecznie Zapraszamy!
22-404-89-03, 602-127-974, kontakt@dentalcare32.pl – Warszawa