Ciąża jest szczególnym okresem w życiu kobiety, podczas którego jej organizm przygotowuje się do stworzenia jak najlepszych warunków do rozwoju dziecka.

W ciele przyszłej mamy dochodzi wtedy nie tylko do zmian fizycznych, ale też psychicznych, dlatego tak ważna jest fachowa opieka i pomoc w tym okresie.
Opieka prenatalna w pojęciu ginekologicznym to opieka w okresie ciąży mająca na celu wczesne wykrycie niepokojących zmian, czy nieprawidłowości w rozwoju płodu.
Pojęcie opieki podczas ciąży dotyczy jednak nie tylko strony ginekologicznej (nad rozwijającym się płodem), ale również całego organizmu kobiety.
Zmiany hormonalne zachodzące w organizmie ciężarnej mają bowiem wpływ na cały organizm, również na jamę ustną.
Z tego względu ciąża jest stanem, który wymaga wzmożonej opieki stomatologicznej.
Coraz częściej lekarze prowadzący ciążę kierują ciężarną do stomatologa, troszcząc się właśnie o zdrowie jej samej oraz dziecka.

Ciążowe zapalenie dziąseł

Najczęstszym problemem zgłaszanym na wizycie stomatologicznej przez kobiety w ciąży jest zapalenie dziąseł – czyli stan, kiedy są one zaczerwienione, krwawią i stają się obrzęknięte.
Podstawową przyczyną tego zapalenia jest pogorszenie stanu higieny jamy ustnej (prościej mówiąc niedostateczna higiena), a dopiero na drugim miejscu zmiany hormonalne.

Dlaczego?
Ponieważ kobieta w tym czasie zaabsorbowana jest wizytami u ginekologa, dbaniem o dietę i zdrowy tryb życia, przygotowaniem domu dla nowego członka rodziny, wyprawką dla dziecka czy wyborem imienia dla swojej pociechy – zapomina lub tylko pobieżnie dba o zęby i nieregularnie je myje.

Z rozmów z naszymi pacjentkami wynika, że bardzo często ciężarne nie przywiązują uwagi do swojej jamy ustnej myśląc, że nie ma ona wpływu na dobrostan dziecka.
Bardziej alarmujący potrafi być dla ciężarnej ból pleców (zgłaszają się one natychmiast po pomoc) niż krwawiące dziąsła – do dentysty trafiają zwykle już z mocno rozwiniętym stanem zapalnym.
Często również kobiety ciężarne widząc krew po szczotkowaniu zębów zaprzestają ich mycia z obawy, że mogą pogorszyć swój
stan… niestety jest wręcz odwrotnie, nie myjąc w tym czasie zębów powiększają tylko problem.

Zdrowie zębów, a zdrowie dziecka

Najnowsze badania wykazują ścisłe powiązania pomiędzy niską masą urodzeniową dziecka i przedwczesnym porodem, a chorobami przyzębia u matki.
Wśród pacjentek cierpiących na zapalenie przyzębia i nieleczonych odsetek przedwczesnych porodów wynosił 10,7%, a u kobiet, które podjęły leczenie 1,8%.
Badania kliniczne wykazały, że drobnoustroje izolowane z łożyska, jak również znalezione w aspiracie z żołądka u noworodków przedwcześnie urodzonych, były identyczne z mikroflorą jamy ustnej matek.

Progesteron a ciążowe zapalenie dziąseł

Drugą przyczyną zapalenia dziąseł u kobiety w ciąży jest hormon – progesteron, który sprzyja wzrostowi przepływu krwi przez tkankę dziąseł, co sprawia, że są one bardziej wrażliwe, opuchnięte i podatne na krwawienie podczas szczotkowania zębów lub nitkowania.

8 na 10 kobiet w ciąży choruje na zapalenie przyzębia

Ciążowe zapalenie dziąseł może wystąpić w każdym momencie pomiędzy 2 a 8 miesiącem ciąży, ale najcięższą postać przyjmuje zazwyczaj w 2 trymestrze.
Przyjmuje się, że ciążowego zapalenia dziąseł doświadcza prawie 80% kobiet, a jego leczenie jest bardzo istotne, ponieważ zapobiega groźniejszej postaci opisywanej choroby – przyzębia.
Zapalenie przyzębia, potocznie zwane paradontozą, to choroba infekcyjna tkanek prowadząca w skrajnych przypadkach do utraty zębów!

Przerost dziąseł i nadziąślak ciężarnych

Kolejnymi rodzajami zapalenia dziąseł są rozlany przerost dziąseł (powiększone dziąsła przysłaniają krony zębowe) oraz guz ciążowy, zwany również nadziąślakiem ciężarnych lub ziarniniakiem.
Guz ciążowy obserwuje się w 1-2 % przypadków – pojawia się on zwykle pomiędzy 2 a 5. mies. ciąży i jest drastycznym przykładem przewlekłego zapalenia dziąseł.
Powstaje on głównie w szczęce na skutek zwiększonej podatności miejsca zmienionego stanem zapalnym na czynniki drażniące, przede wszystkim płytkę bakteryjną.
Guz ten jest bezbolesny, umiejscowiony najczęściej na brzegu dziąsła lub brodawce międzyzębowej.
Cechuje go szybki wzrost i łagodny przebieg, nie ma wpływu na kość oraz nie ulega resorpcji.
Guz otacza cienka warstwa nabłonka, która często ulega owrzodzeniu na skutek ciągłego drażnienia mechanicznego.
W przypadku, gdy guz jest mały, bezbolesny i nie powoduje krwawienia, zalecana jest jedynie jego obserwacja, usunięcie czynników zapalnych i drażniących oraz utrzymywanie nienagannej higieny jamy ustnej.
Po porodzie zmiany te mogą ulec całkowitemu wygojeniu lub przejść w zmiany o charakterze włóknistym.
Usunięcie guza podczas ciąży zaleca się wyłącznie, gdy krwawienie lub ból uniemożliwiają prawidłowe szczotkowanie zębów lub spożywanie pokarmów.
Zabieg przeprowadza się wtedy w 2 trymestrze najczęściej za pomocą lasera.

Jak zapobiec ciążowemu zapaleniu dziąseł?

Najważniejsze jest kontrolowanie namnażania się płytki nazębnej poprzez prawidłowe i regularne jej usuwanie z jamy ustnej.
Zaleca się szczotkowanie zębów przynajmniej 2 razy dziennie po 2 minuty rano i bezpośrednio przed pójściem spać oraz oczyszczanie przestrzeni między-zębowych przynajmniej raz dziennie: https://dentalcare32.pl/jak-prawidlowo-dbac-o-zeby/ .
W naszym gabinecie rekomendujemy używanie szczotek elektrycznych lub sonicznych , gdyż skutecznie usuwają one płytkę nazębną ( o, których można poczytać w naszych wcześniejszych wpisach ) oraz irygatorów wodnych, które ułatwią codzienną pielęgnacje jamy ustnej: https://dentalcare32.pl/jak-wybrac-odpowiedni-dla-siebie-irygator/.

Pasta do zębów dla kobiet w ciąży

Pasta dla kobiet w ciąży powinna zawierać antyseptyk i fluor, najlepiej wspomniany już wcześniej fluorek cyny, natomiast do codziennego użytku można stosować płyny do płukania jamy ustnej bez alkoholu z formułą chroniącą dziąsła przed drobnoustrojami.
W bardziej zaawansowanym stadium zapalenia dziąseł możliwe jest stosowanie płukanki z 0,2% chlorheksydyną 2 razy dziennie, ale jedynie maksymalnie przez okres 7-10 dni.
Więcej o rekomendowanych pastach do zębów możesz przeczytać tutaj: https://dentalcare32.pl/pasty-do-zebow-rodzaje-skladniki-nasze-rekomendacje/ – pasty na zapalenie dziąseł znajdują się w punkcie nr 7 tego wpisu.

Zmiany smaku pojawiające się podczas ciąży

Najczęstsze objawy, które mogą wystąpić podczas ciąży w wyniku zmian w gospodarce hormonalnej i jej reakcji na rozwijający się
płód, to zaburzenia odczuwania smaku (zmiany w kubkach smakowych) nieprzyjemny posmak w ustach oraz nadmierne wydzielanie
śliny.

Uwaga!
Powyższe objawy nie powinny nas niepokoić, gdyż jest to normalna reakcja organizmu w czasie ciąży.
Aby wyeliminować nieprzyjemny posmak w ustach należy często myć zęby i płukać gardło odpowiednimi roztworami.
W gabinecie stomatologicznym Dental Care 32 polecamy płukać jamę ustną płynem na bazie sody oczyszczonej i wody (rozpuścić 1/4 łyżeczki sody w filiżance wody), co zneutralizuje poziom pH.
Podobne działanie będzie również miała woda z cytryną oraz pastylki o cytrynowym smaku, które również zniwelują nieprzyjemny posmak.

Pamiętajmy!
Picie dużej ilości płynów spowoduje, że nadmierne wydzielanie śliny będzie mniej odczuwalne.

Wymioty podczas ciąży – szkliwo w niebezpieczeństwie!

W początkowym okresie ciąży wiele kobiet boryka się z problemem intensywnych wymiotów.
Mają one negatywny wpływ na szkliwo zębów, ponieważ kwasy żołądkowe wypłukują związki mineralne z pryzmatów szkliwnych – co prowadzi do erozji szkliwa.
Dlatego bardzo ważne jest by w tym okresie stosować odpowiednie preparaty chroniące szkliwo.
Takie właściwości mają na przykład stabilizowane związki cyny, które w trakcie szczotkowania tworzą na powierzchni zęba nierozpuszczalną w kwasach warstwę składającą się z tlenku cyny, fosforanu cyny, czy fluorofosforanu cyny.
Związki cyny wykazują działanie bakteriostatyczne, bakteriobójcze oraz
przeciwzapalne.

Odpowiednio miękka szczoteczka do zębów

Ze względu na kwaśne pH w jamie ustnej i krwawiące dziąsła warto zmienić w tym okresie szczoteczkę do zębów i wybrać tę o miękkim włosiu, które nie będzie dodatkowym czynnikiem drażniącym dla naszej jamy ustnej.
Szczególnie po porannych wymiotach należy najpierw wypłukać jamę ustną zwykłą wodą, a potem dopiero użyć szczoteczki z miękkim włosiem, Jeśli jesteśmy przyzwyczajeni do szczotek elektrycznych można wybrać główki sensitive oraz włączyć taki sam program w szczoteczce: https://dentalcare32.pl/szczoteczka-do-zebow-historia-modele-porady/.

W czasie ciąży pomyśl o dentyście!

Najlepszą rzeczą jaką ciężarna jest w stanie zrobić dla siebie i dziecka to regularne wizyty kontrolne u stomatologa. Wizyta w gabinecie stomatologicznym powinna odbyć się najpóźniej przed 12.tygodniem ciąży, ponieważ wszelkie zabiegi i procedury lecznicze należy wykonywać w 2. trymestrze jej trwania.
Wizyty kontrolne powinno się odbywać nie rzadziej niż w każdym trymestrze ciąży.

Planujesz dziecko?

Najlepszą decyzją aby uniknąć dodatkowych problemów z zębami w trakcie ciąży jest zgłoszenie się do stomatologa podczas jej planowania.
Unikniemy wtedy dodatkowego stresu związanego z zabiegami, czy ekstrakcjami, które wymagają znieczulenia i prześwietlenia, co w ciąży jest niewskazane.
Lepiej zapobiegać niż leczyć: https://dentalcare32.pl/profilaktyka-stomatologiczna-lepiej-zapobiegac-niz-leczyc/ szczególnie podczas tego intensywnego okresu.
Priorytetem jest pozbycie się ognisk próchnicy, kamienia nazębnego oraz osadu, a jeśli mamy jakieś zęby do usunięcia wskazane jest również pozbyć się ich przed ciążą, gdyż później natłok obowiązków uniemożliwi nam przyjście do dentysty, a stan zapalny, będzie się powoli rozwijał i penetrował do całego organizmu.

W którym trymestrze ciąży najlepiej leczyć zęby?

Jeśli jednak nie zdążysz zacząć lub nie zakończysz leczenia przed zajściem w ciążę, warto pamiętać, że w 1. jej trymestrze najważniejsze jest badanie wstępne oraz ocena problemu i przekazanie informacji jak prawidłowo dbać o dobrą kondycję jamy ustnej.
W tym okresie ograniczamy się bowiem jedynie do nagłych przypadków – ból zęba lub jego złamanie.
2. trymestr ciąży natomiast to właściwy i najbezpieczniejszy czas na wykonywanie zabiegów oraz profilaktykę w gabinecie, natomiast zakończenie leczenia powinno się optymalnie odbyć do połowy trymestru nr 3.

Znieczulenie w trakcie ciąży

Znieczulanie kobiet w ciąży jest kwestią sporną – lekarz dentysta podejmuje indywidualnie decyzję czy można wykonać znieczulenie, po przeprowadzeniu wywiadu oraz zbadaniu stanu zdrowia pacjenta, a często także ginekolog wystawia zaświadczenie, że nie ma przeciwwskazań do wykonania zabiegów w znieczuleniu.
Analogiczna sytuacja dotyczy leczenia chirurgicznego oraz kanałowego – w uzasadnionych przypadkach jest możliwe leczenie w znieczuleniu miejscowym, a większym błędem było by pozostawienie zęba niewyleczonego ze stanem zapalnym.
W bardziej skomplikowanych przypadkach należy poczekać z wypełnieniem do porodu i wtedy zakończyć leczenie oraz zrobić rentgen.

Karmienie piersią, a wizyty u dentysty

Po znieczuleniu zaleca się nie karmić przez około 2h i dodatkowo po tym czasie pierwsze mleko ściągnąć i wylać. 2-3h to przybliżony czas rozpadu środka znieczulającego. Do mleka przenika jedynie ok 1% preparatu, ale dla bezpieczeństwa lepiej jest wylać pierwsze mleko po znieczuleniu.
Wizytę zazwyczaj planuje się z pewnym wyprzedzeniem więc wystarczy ściągnąć wcześniej zapas mleka zastosować go podczas do karmienia.

Wybielanie? Lepiej poczekać!

Jak mogliście Państwo przeczytać w dzisiejszym wpisie jesteśmy w stanie wykonać u pacjentki w ciąży praktycznie większość zabiegów.
Wyjątkiem jest wybielanie.
Preparaty stosowane do wybielania zębów zawierają bowiem silnie
utleniające środki chemiczne i z tego powodu nie przeprowadza się tego zabiegu u kobiet spodziewających się dziecka lub karmiących.
Nie ma badań, które by potwierdziły, że bezpieczne jest użycie tych środków podczas ciąży, dlatego też wybielanie musimy odłożyć w czasie i poczekać do porodu oraz do momentu, aż przestaniemy karmić piersią.