Szkliwo, inaczej enamelum, jest najtwardszą tkanką w naszym organizmie i charakteryzuje się bardzo wysoką odpornością na zgniatanie oraz twardością, którą możemy porównać do skały granitu.

Szkliwo ma grubość do 2,5mm i składa się w ok 95 % ze składników nieorganicznych, a pozostałe 5% reszta to woda oraz związki organiczne.
Jest to tkanka, która pokrywa zębinę w obrębie korony zęba, a budują ją głównie kryształy hydroksyapatytów. Jest to minerał z grupy fosforanów wapniowych, który występuje naturalnie w przyrodzie, również w naszym organizmie – umożliwia on funkcjonowanie układu kostnego, gdyż jest “rusztowaniem” kości i zębów.

Szkliwo składa się z martwych komórek, a dokładniej z wapnia, sodu, fosforu i magnezu – nie posiada nerwów, dlatego go nie czujemy.
Ta twarda jak kamień warstwa kształtuje się podczas wieloletniego procesu rozwoju zębów, czyli tak zwanej odontogenezy. Szkliwo jest wytwarzane wtedy przez komórki nabłonkowe szkliwotwórcze – ameloblasty (enameloblasty), które, co ciekawe, określają ostateczny kształt zęba.

Uwaga!
Szkliwo przestaje się tworzyć wraz z wyrżnięciem zęba i niestety nie ma zdolności regeneracji !

Utrata szkliwa dotyka średnio 1/3 populacji i, co zaskakujące, nie zawsze cierpią na nią osoby, które faktycznie mają problem z utrzymaniem dobrej kondycji jamy ustnej i prowadzące niezdrową dietę.
Niestety, również grupa osób, która prowadzi bardzo zdrowy tryb życia i reżimową dietę może spotkać się z jego utratą.

Zdrowy tryb życia może być niekorzystny dla zębów!

Oczywiście zdrowy tryb życia jest korzystny dla kondycji całego organizmu, lecz czasami może on mieć fatalny wpływ na nasze zęby!
Produkty, które każdy z nas kojarzy ze zdrowym trybem odżywiania są przygotowywane często na bazie octu, a różnego rodzaju sałatki, cytrusy charakteryzuje wysoka kwasowość, a niestety działanie kwasów na szkliwo osłabia je.

Jakie funkcje pełni szkliwo?

Główną funkcją szkliwa jest ochrona zębów przed uszkodzeniami mechanicznymi, chemicznymi oraz termicznymi.
Tkanka ta stanowi szczelną zaporę odgradzającą części zęba znajdujące się pod nią, od czynników zewnętrznych takich jak: ślina, bakterie, czy resztki jedzenia.
Dzięki swojej twardości również zęby przed ścieraniem poprzez żucie i miażdżenie pokarmu, a tak że zapobiega ich przebarwieniom.
Krótko mówiąc bezbarwne i przejrzyste szkliwo jest praktycznie niewidoczną, ale niezbędną tarczą ochronną dla zęba!

Twarde jak diament, ale… nic nie trwa wiecznie.

Szkliwo to bardzo odporny materiał, jednak czasem może się zużyć.
Dzieje się tak, gdy nie przestrzegasz prawidłowej higieny jamy ustnej i nie stosujesz zdrowej dla swoich zębów diety – bakterie atakują wtedy szkliwo i powoli je ścierają prowadząc do ubytków próchnicowych.
Przyczyn osłabienia szkliwa może być wiele: zaczynając od nieprawidłowych nawyków związanych z higieną jamy ustnej, poprzez niezdrową dietę bogatą w dużą ilość węglowodanów, kwaśnych produktów, coli i innych słodkich przekąsek.
W wyniku nieodpowiedniej diety dochodzi erozji szkliwa (uszkodzeń spowodowanych kwasami), które nie są produkowane przez bakterie prowadzi spożywanie dużej ilości kwaśnych potraw, napoi, słodyczy oraz gazowanych napojów.
Jeśli nie możesz żyć bez tego typu produktów to staraj się pić te napoje przez słomkę, ograniczysz dzięki temu ich obcowanie w jamie ustnej.
Negatywnie na szkliwo oddziałują również choroby przewlekłe, palenie lub spożywanie produktów tytoniowych, refluks, nadużywanie alkoholu oraz kserostomia (inaczej suchość w ustach).
Co ciekawe, szczotkowanie zębów szczoteczką o nieodpowiednim (na przykład zbyt grubym) włosiu i ze zbyt dużą siłą nacisku również może mieć zły wpływ na kondycję szkliwa: https://dentalcare32.pl/szczoteczka-do-zebow-historia-modele-porady/.
Sprawia to, że nawet myjąc regularnie i starannie zęby osiągniemy efekt odwrotny do zamierzonego i nie polepszymy wcale ich kondycji.

Jak prawidłowo dbać o szkliwo zębów?

Dbanie o szkliwo ma ogromne znaczenie dla całej jamy ustnej i jej kondycji, gdyż, jak już wspomnieliśmy wcześniej, szkliwo nie ma zdolności regeneracji.
Najlepszym i najprostszym rozwiązaniem jest zachowanie prawidłowej kondycji jamy ustnej, regularne mycie zębów, nitkowanie, irygacje oraz regularne wizyty u dentysty.
W naszych wcześniejszych wpisach znajdziecie Państwo instrukcje dotyczące higieny jamy ustnej oraz produktów przez nas rekomendowanych: https://dentalcare32.pl/jak-prawidlowo-dbac-o-zeby/,
https://dentalcare32.pl/czym-sa-osad-nazebny-plytka-bakteryjna/.

Najważniejsze porady jak dbać o szkliwo zębów to:

1. Do swojej diety wprowadź: produkty pełnoziarniste, owoce i warzywa, chude mięso, nisko-tłuszczowy nabiał oraz wodę (pij ją w dużych ilościach).
   Ogranicz produkty, które sprzyjają próchnicy, czyli słodyczy (szczególnie podjadanych pomiędzy posiłkami oraz produktów kwaśnych.
   Słodkie napoje również prowadzą do erozji najtwardszej tkanki w ciele człowieka. Wybieraj zatem produkty bogate w składniki odżywcze, zwiększające produkcję śliny, wspomagające remineralizację, szkliwa, a te szkodliwe dla zębów pij przez słomkę.
   
   Uwaga!
   Jeśli musisz podjadać pomiędzy posiłkami to przepłucz jamę ustną wodą lub płynem do płukania jamy ustnej (jeśli nawet nie masz możliwości wyszczotkowania zębów zmniejszysz w ten sposób ryzyko uszkodzeń szkliwa).
   Żucie gumy bez cukru to również pewien sposób na zwiększenie produkcji śliny, jednak zalecamy żuć gumę do 5min nie dłużej, gdyż zbyt intensywna praca mięśni może doprowadzić do ich przeciążenia i problemów ze stawami.

2. Używaj produktów higieny jamy ustnej zawierających fluor.
   Wiemy, że jest wielu przeciwników fluoru, ponieważ w większych dawkach jest on trucizną.
   Natomiast w ilościach stosowanych w pastach i innych produktach higieny jamy ustnej występuje on w stężeniu całkowicie bezpiecznym dla naszego organizmu!
   Jest to pierwiastek bardzo korzystny w świecie stomatologii, a produkty go zawierające są najbardziej rekomendowane przez lekarzy, ponieważ wykazują najlepsze efekty po regularnym stosowaniu.
   Fluor wzmacnia szkliwo oraz zapobiega powstawaniu ubytków, a historię jego odkrycia możecie Państwo poznać podczas lektury naszego poprzedniego wpisu: https://dentalcare32.pl/pasty-do-zebow-rodzaje-skladniki-nasze-rekomendacje/.
   
3. Dbaj prawidłowo o swoje zęby.
   Na prawidłową higienę składa się szczotkowanie zębów minimum 2 razy dziennie z odpowiednią siłą nacisku, czyszczenie przestrzeni międzyzębowych za pomocą nici lub irygatora, oraz regularne wymiany szczoteczki lub jej główki (w przypadku szczotek elektrycznych czy sonicznych) na nowe aby ich włosie spełniało prawidłowo swoją funkcję. Ważne jest używanie past o niskiej ścieralności, gdyż nie działają agresywnie na szkliwo i nie są dodatkowym bodźcem podrażniającym.
   Istotne są również regularne wizyty kontrolne u dentysty, który potrafi dobrać pastę do zębów odpowiadającą aktualnym potrzebom pacjenta:
   https://dentalcare32.pl/profilaktyka-stomatologiczna-lepiej-zapobiegac-niz-leczyc/.

Jak właściwości szkliwa zmieniają się wraz z wiekiem pacjenta?

Zmiany związane z procesem starzenia się organizmu występujące w jamie ustnej obejmują zęby, przyzębie, błonę śluzową, kości szczęk oraz staw skroniowo- żuchwowy. Dodatkowo miazga zębów osób starszych w porównaniu do osób młodych ma więcej włókien kolagenowych, a mniej żywych komórek i znacznie mniejszą objętość.
Niekorzystne zmiany w obrębie zębów powstają wraz z wiekiem głównie z powodu:

• atrycji – wieloletnich skutków cykli żucia,
• abrazji – wpływu past, i szczotek na powierzchnię zębów,
• erozji – wynikającej z kwasowości diety.

Trudną sytuację niestety pogarsza fakt, iż wraz z wiekiem zmniejsza się grubość szkliwa i staje się ono bardziej kruche.
Szkliwo zębów osób w wieku dojrzałym ma już niewielką aktywność biologiczną, czyli wpływ tej substancji na organizm nie jest już taki sam jak u osób młodych.
Zatem w wyniku ścierania się szkliwa tracimy pewne substancje, a wraz z wiekiem zmniejsza się w nim ilość składników organicznych, a wzrasta nieorganicznych, co powoduje utratę naturalnego połysku szkliwa.
Jednocześnie zmniejsza się dopływ krwi do tkanek, występują zmiany w komórkach i nerwach oraz zmniejsza się produkcja śliny.

Wszystko to sprawia, że o zęby i ich szkliwo należy dbać szczególnie, ponieważ z wiekiem negatywne zmiany postępują coraz szybciej i mają poważniejsze konsekwencje – nie tylko estetyczne.

Czym jest utrata szkliwa ?

Utratą szkliwa nazywa się erozję tkanki zębowej pod wpływem działania kwasów, które rozmiękczają szkliwo i osłabiają zębinę.
Z czasem, przeważnie niezauważalnie, szkliwo staje się coraz słabsze i mniej wytrzymałe – podatne na urazy i uszkodzenia.
Utrata szkliwa postępuje stopniowo. Na początkowym etapie szkliwo jest mocne, błyszczące oraz białe, a gdy dochodzi do lekkiej erozji wydaje się nam matowe i szorstkie (gdy dotykamy je językiem). Powstają wtedy niewielkie ubytki powierzchniowe szkliwa, które nie są widoczne przez pacjenta i nie dają zauważalnych objawów.
Etapem końcowym erozji szkliwa jest ubytek zarówno szkliwa jak i zębiny, który objawia się już widocznym przebarwieniem zębów – często Pacjenci zauważają, że zęby im “zżółkły” oraz stały się nadwrażliwe na bodźce. Wtedy już konieczna jest pomoc stomatologa: https://dentalcare32.pl/uslugi/stomatologia-zachowawcza/.

Pamiętajmy, że utrata szkliwa może być problemem bardzo złożonym, na który wpływ mogą mieć zarówno przyjmowane leki i suplementy diety, jak i zmniejszone wydzielanie śliny.
Wszystkie te czynniki należy wziąć pod uwagę, jeśli posiadamy opisywaną właśnie przypadłość.

Jak rozpoznać demineralizację szkliwa?

Demineralizacja, zwana inaczej odwapnieniem szkliwa, osłabia i uszkadza szkliwo przez co dochodzi do zniszczenia bariery ochronnej zębów i otworzenia drogi dla próchnicy.
Odwapnienie powstaje, gdy w szkliwie brakuje jonów wapnia, a ich utrata jest skutkiem działania kwasów organicznych, które obniżają pH w jamie ustnej. Szkliwo w takich warunkach ulega rozmiękczeniu i jony wapnia zostają wypłukane.
Często Pacjenci sami nie umieją dostrzec zmian bądź nie widzą, że zaczął się u nich proces demineralizacji, która pojawia się na szkliwie w postaci małych, jasnych plamek – mlecznych lub kredowobiałych.

Najczęściej można takie odwapnienia zaobserwować w przestrzeniach międzyzębowych lub tuż przy linii dziąseł, gdzie najtrudniej jest o idealne wyczyszczenie powierzchni.
Plamki te są delikatne i powierzchowne i nie powodują żadnych że nie odczuwa dolegliwości bólowych i Pacjent może łatwo je przeoczyć – stąd też nasze serdeczne zaproszenia na wizyty kontrolne i zabiegi profilaktyki stomatologicznej.

Kolejnym, już bardziej stanowczym, sygnałem objawem odwapnienia zębów jest ich wyraźnie odczuwalna nadwrażliwość.
Wynika ona z tego, że małe jasne plamki dość szybko pogłębiają się i powiększają, zostawiając powierzchnię zęba, którą powinny chronić, odkrytą.
Takie ubytki w szkliwie, przez które ząb jest bardziej podatny na działanie wysokich i niskich temperatur z czasem wręcz zmuszą nas do wizyty u dentysty, uniemożliwiając podstawowe funkcjonowanie i spożywanie pokarmów!

Czym jest remineralizacja oraz mikroabrazja szkliwa?

Remineralizacja szkliwa to proces oparty na dostarczeniu powierzchni zęba utraconego wapnia i fluoru.
Sama remineralizacja nie usunie wspomnianych wcześniej przebarwień szkliwa, ale zapobiegnie dalszemu rozwojowi plamek, które przeradzają się w próchnicę.
Stworzy ona warstwę ochronną, która ograniczy namnażanie się płytki bakteryjnej oraz pozwoli na wygładzenie porowatej powierzchni zęba tym samym poprawiając jego wygląd.
W dłuższej perspektywie pomoże także uchronić zęby przed próchnicą.
Jeśli zgłosicie się Państwo do naszego Gabinetu z problemami ze szkliwem
dentysta prawdopodobnie użyje preparatu o dużej zawartości fluoru, czyli przeprowadzi fluoryzację pianką, lakierem lub żelem.
Również we własnym domu możecie Państwo stosować preparaty o wyższej zawartości fluoru. bądź specjalne pasty z płynnym szkliwem zawierające wapń i fosforan typu GC Tooth Mousse lub GUM. Zostały one stworzone właśnie do remineralizacji najtwardszej tkanki naszego organizmu.. Wapń i fosforan zawarte w paście są ważnymi składnikami budulcowymi szkliwa.

W Dental Care 32 wykonujemy także mikroabrazję szkliwa, czyli usunięcie przebarwień za pomocą gumek z pumeksem oraz kwasu solnego lub fosforowego.
Przy minimalnej interwencji stomatologicznej daje on doskonałe estetyczne efekty!

Na koniec dzisiejszego wpisu chcielibyśmy podkreślić, że raz zniszczone szkliwo już nigdy nie wróci do swojego pierwotnego stanu.
Aby jak najdłużej cieszyć się zdrowym i pięknym uśmiechem bez komplikacji należy uważnie przestrzegać przedstawionych dzisiaj zaleceń i być świadomym możliwych sygnałów ostrzegawczych jakie daje uszkodzone szkliwo.
Mamy tylko jedną warstwę szkliwa na całe życie – w tym przypadku Twoje zdrowie jest całkowicie w Twoich rękach!